Ημέρα 5η: CIEV (Asociación Socioeducativa Eduplus, Σάντα Κρουζ, Τενερίφη)
Η εισήγηση και οι δραστηριότητες της 5ης και τελευταίας ημέρας του σεμιναρίου (Παρασκευή 5/4/2024)
παρουσιάστηκαν και συντονίστηκαν από την εκπαιδεύτρια εκπαιδευτών και πρόεδρο του επιμορφωτικού
φορέα Anca Dudau.
Κατά το πρώτο μέρος της συνάντησης πραγματοποιήθηκε βιωματικό εργαστήριο με αντικείμενο την
εξάσκηση πάνω στην ενσυναισθητική επικοινωνία, η οποία χτίζει γέφυρες επικοινωνίας και με τον τρόπο
αυτό συμβάλλει στην καλύτερη κοινωνική συμπερίληψη. H ενσυναίσθηση, βασικό στοιχείο της οποίας
είναι η ενεργητική και ενσυναισθητική ακρόαση, προϋποθέτει την ικανότητά μας να βλέπουμε τον κόσμο
μέσα από τα μάτια του συνομιλητή μας, επιτρέποντάς του να είναι ο εαυτός του, με πραγματικό σεβασμό
και ενδιαφέρον για τις ανάγκες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει. Με την καλλιέργεια της
ενσυναίσθησης μαθαίνουμε να μπαίνουμε στη θέση του άλλου, να νιώθουμε τα συναισθήματά του και να
κατανοούμε σε βάθος τις σκέψεις και τα κίνητρά του. Πρόκειται για μία από τις πολυτιμότερες κοινωνικές
δεξιότητες, στην οποία έχουμε σήμερα ανάγκη να επενδύσουμε, αν θέλουμε ένα σχολείο και μια κοινωνία
προσηλωμένα στην ισότητα, την αποδοχή και τη συμπερίληψη.
Οι ενεργητικές εκπαιδευτικές τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν στόχευαν και πάλι στην
έξοδο από την ατομική ζώνη άνεσης
διερεύνηση μη λεκτικών μεθόδων με στόχο την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και την ενθάρρυνση
της αυτοέκφρασης των συναισθημάτων
προώθηση της συναισθηματικής σύνδεσης, της εγγύτητας και της ανεκτικότητας
ευθυγράμμιση σώματος-νου-συναισθήματος
Η εισήγηση και οι δραστηριότητες της 5ης και τελευταίας ημέρας του σεμιναρίου (Παρασκευή 5/4/2024)
παρουσιάστηκαν και συντονίστηκαν από την εκπαιδεύτρια εκπαιδευτών και πρόεδρο του επιμορφωτικού
φορέα Anca Dudau.
Κατά το πρώτο μέρος της συνάντησης πραγματοποιήθηκε βιωματικό εργαστήριο με αντικείμενο την
εξάσκηση πάνω στην ενσυναισθητική επικοινωνία, η οποία χτίζει γέφυρες επικοινωνίας και με τον τρόπο
αυτό συμβάλλει στην καλύτερη κοινωνική συμπερίληψη. H ενσυναίσθηση, βασικό στοιχείο της οποίας
είναι η ενεργητική και ενσυναισθητική ακρόαση, προϋποθέτει την ικανότητά μας να βλέπουμε τον κόσμο
μέσα από τα μάτια του συνομιλητή μας, επιτρέποντάς του να είναι ο εαυτός του, με πραγματικό σεβασμό
και ενδιαφέρον για τις ανάγκες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει. Με την καλλιέργεια της
ενσυναίσθησης μαθαίνουμε να μπαίνουμε στη θέση του άλλου, να νιώθουμε τα συναισθήματά του και να
κατανοούμε σε βάθος τις σκέψεις και τα κίνητρά του. Πρόκειται για μία από τις πολυτιμότερες κοινωνικές
δεξιότητες, στην οποία έχουμε σήμερα ανάγκη να επενδύσουμε, αν θέλουμε ένα σχολείο και μια κοινωνία
προσηλωμένα στην ισότητα, την αποδοχή και τη συμπερίληψη.
Οι ενεργητικές εκπαιδευτικές τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν στόχευαν και πάλι στην
έξοδο από την ατομική ζώνη άνεσης
διερεύνηση μη λεκτικών μεθόδων με στόχο την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και την ενθάρρυνση
της αυτοέκφρασης των συναισθημάτων
προώθηση της συναισθηματικής σύνδεσης, της εγγύτητας και της ανεκτικότητας
ευθυγράμμιση σώματος-νου-συναισθήματος
Κατά το δεύτερο μέρος της επιμορφωτικής συνάντησης, παρουσιάστηκε αναλυτικά ο Κύκλος Βιωματικής
Μάθησης του David Kolb. Για την καλύτερη κατανόησή του, προβλήθηκαν στον διαδραστικό πίνακα τρία
επεγηξηματικά ολιγόλεπτα βίντεο ενώ οι επιμορφούμενοι χωρίστηκαν σε ομάδες και επεξεργάστηκαν
διαλογικά, με βάση τις εμπειρίες τους από τον εργασιακό τους χώρο και όχι μόνο, το συγκεκριμένο
μοντέλο μάθησης. Στην συζήτηση που ακολούθησε, αναφέρθηκαν παραδείγματα και έγινε αναφορά τόσο
στα οφέλη όσο και στους περιορισμούς που προκύπτουν κατά την εφαρμογή της μεθόδου της βιωματικής
μάθησης. Ο Κολμπ περιέγραψε τα τέσσερα στάδια του κύκλου της βιωματικής μάθησης ως εξής:
Μάθησης του David Kolb. Για την καλύτερη κατανόησή του, προβλήθηκαν στον διαδραστικό πίνακα τρία
επεγηξηματικά ολιγόλεπτα βίντεο ενώ οι επιμορφούμενοι χωρίστηκαν σε ομάδες και επεξεργάστηκαν
διαλογικά, με βάση τις εμπειρίες τους από τον εργασιακό τους χώρο και όχι μόνο, το συγκεκριμένο
μοντέλο μάθησης. Στην συζήτηση που ακολούθησε, αναφέρθηκαν παραδείγματα και έγινε αναφορά τόσο
στα οφέλη όσο και στους περιορισμούς που προκύπτουν κατά την εφαρμογή της μεθόδου της βιωματικής
μάθησης. Ο Κολμπ περιέγραψε τα τέσσερα στάδια του κύκλου της βιωματικής μάθησης ως εξής:
Λίγα λόγια για κάθε στάδιο:
1. ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ: ΚΑΝΤΕ ΤΟ
Μάθηση μέσω της εμπειρίας
Οι άνθρωποι μαθαίνουν συμμετέχοντας σε μια δραστηριότητα ή εμπειρία και θυμούνται πώς ένιωθαν.
Αυτός είναι ο πρωταρχικός τρόπος που μαθαίνουμε και μπορεί να χρησιμεύσει ως βάση όλων των άλλων
σταδίων του κύκλου μάθησης.
2. ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: ΤΙ;
Μάθηση μέσω της επεξεργασίας
Χρησιμοποιώντας μια συγκεκριμένη δραστηριότητα ως βάση, ο/η εκπαιδευόμενος/η την αναλογίζεται για
να αποκομίσει περισσότερες πληροφορίες ή να κατανοήσει βαθύτερα την εμπειρία.
● Τι ακριβώς συνέβη; Μπορείς να το περιγράψεις βήμα προς βήμα, εστιάζοντας μόνο στις πράξεις;
● Τι έκανες εσύ και οι άλλοι άνθρωποι;
● Τι ένιωθες κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας;
● Τι πιστεύεις ότι ένιωθαν οι άλλοι για τη δραστηριότητα;
● Πώς νιώθεις γι’ αυτό τώρα; Τι πιστεύεις ότι νιώθουν οι άλλοι γι’ αυτό τώρα;
● Τι σκεφτόσουν κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας;
● Τι ήταν εύκολο/δύσκολο για σένα;
● Τι πήγε καλά; Τι δεν πήγε τόσο καλά;
● Τι πιστεύεις για τη δραστηριότητα τώρα;
3. ΑΦΗΡΗΜΕΝΗ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΗΣΗ: ΛΟΙΠΟΝ ΤΙ;
Μάθηση μέσω της γενίκευσης
Με βάση τον αναστοχασμό μιας εμπειρίας, ο/η εκπαιδευόμενος/η είτε συνειδητά είτε υποσυνείδητα
θεωρητικοποιεί, ταξινομεί ή γενικεύει την εμπειρία του/της σε μια προσπάθεια δημιουργίας νέων
πληροφοριών. Αυτό το στάδιο «σκέψης» χρησιμεύει για την οργάνωση της γνώσης, επιτρέποντας στους
εκπαιδευόμενους να δουν τη «μεγάλη εικόνα» και να αναγνωρίσουν κανόνες και μοτίβα. Αυτό το στάδιο
είναι κρίσιμο ώστε να είναι ικανοί να μεταφέρουν τη δική τους γνώση από το ένα πλαίσιο στο άλλο.
● Ποια είναι η ερμηνεία σου για τη δραστηριότητα;
● Γιατί πιστεύεις ότι ήταν έτσι;
● Με ποιον τρόπο η εμπειρία είναι παρόμοια/διαφορετική από τις εμπειρίες που είχες στο παρελθόν;
● Τι έμαθες από αυτή την κατάσταση;
4. ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΣ: ΤΩΡΑ ΤΙ;
Διατύπωσε μια υπόθεση. Σχεδίασε τη δράση και δοκίμασέ την.
Ο εκπαιδευόμενος εφαρμόζει ή δοκιμάζει τις νεοαποκτηθείσες γνώσεις του στον πραγματικό κόσμο. Η
εφαρμογή της μάθησης είναι η ίδια μια νέα εμπειρία από την οποία ο κύκλος ξεκινά ξανά.
● Πώς μπορείς να προσαρμόσεις αυτή τη μεθοδολογία στο περιβάλλον σου;
● Αν έπρεπε να ηγηθείς αυτής της εμπειρίας στο μέλλον, τι θα έκανες διαφορετικά;
● Πώς μπορείς να βεβαιωθείς ότι μπορείς να ενεργήσεις διαφορετικά την επόμενη φορά;
● Πώς θα αναπτύξεις τις απαιτούμενες δεξιότητες που απαιτούνται;
● Ποια βήματα πρόκειται να κάνεις με βάση αυτά που έχεις μάθει;
Στο καταληκτικό μέρος αυτού του όμορφου επιμορφωτικού ταξιδιού, έγινε μια σύνοψη των βασικών
σημείων μάθησης του σεμιναρίου και τέθηκαν από την ολομέλεια της ομάδας οι τελικές σκέψεις,
προβληματισμοί και προσδοκίες. Με την βοήθεια του Κύκλου Αναστοχασμού του Graham Gibbs - ο
οποίος παρουσιάστηκε συνοπτικά και είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο αυτοπαρατήρησης και
αυτοαξιολόγησης, δίνοντάς μας την ευκαιρία να μετατρέψουμε ένα βίωμα σε μαθησιακή εμπειρία - έγινε
η τελική αποτίμηση και ανατροφοδότηση του επιμορφωτικού προγράμματος και συμπληρώθηκε το
σχετικό Φύλλο (αυτο)αξιολόγησης.
1. ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ: ΚΑΝΤΕ ΤΟ
Μάθηση μέσω της εμπειρίας
Οι άνθρωποι μαθαίνουν συμμετέχοντας σε μια δραστηριότητα ή εμπειρία και θυμούνται πώς ένιωθαν.
Αυτός είναι ο πρωταρχικός τρόπος που μαθαίνουμε και μπορεί να χρησιμεύσει ως βάση όλων των άλλων
σταδίων του κύκλου μάθησης.
2. ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: ΤΙ;
Μάθηση μέσω της επεξεργασίας
Χρησιμοποιώντας μια συγκεκριμένη δραστηριότητα ως βάση, ο/η εκπαιδευόμενος/η την αναλογίζεται για
να αποκομίσει περισσότερες πληροφορίες ή να κατανοήσει βαθύτερα την εμπειρία.
● Τι ακριβώς συνέβη; Μπορείς να το περιγράψεις βήμα προς βήμα, εστιάζοντας μόνο στις πράξεις;
● Τι έκανες εσύ και οι άλλοι άνθρωποι;
● Τι ένιωθες κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας;
● Τι πιστεύεις ότι ένιωθαν οι άλλοι για τη δραστηριότητα;
● Πώς νιώθεις γι’ αυτό τώρα; Τι πιστεύεις ότι νιώθουν οι άλλοι γι’ αυτό τώρα;
● Τι σκεφτόσουν κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας;
● Τι ήταν εύκολο/δύσκολο για σένα;
● Τι πήγε καλά; Τι δεν πήγε τόσο καλά;
● Τι πιστεύεις για τη δραστηριότητα τώρα;
3. ΑΦΗΡΗΜΕΝΗ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΗΣΗ: ΛΟΙΠΟΝ ΤΙ;
Μάθηση μέσω της γενίκευσης
Με βάση τον αναστοχασμό μιας εμπειρίας, ο/η εκπαιδευόμενος/η είτε συνειδητά είτε υποσυνείδητα
θεωρητικοποιεί, ταξινομεί ή γενικεύει την εμπειρία του/της σε μια προσπάθεια δημιουργίας νέων
πληροφοριών. Αυτό το στάδιο «σκέψης» χρησιμεύει για την οργάνωση της γνώσης, επιτρέποντας στους
εκπαιδευόμενους να δουν τη «μεγάλη εικόνα» και να αναγνωρίσουν κανόνες και μοτίβα. Αυτό το στάδιο
είναι κρίσιμο ώστε να είναι ικανοί να μεταφέρουν τη δική τους γνώση από το ένα πλαίσιο στο άλλο.
● Ποια είναι η ερμηνεία σου για τη δραστηριότητα;
● Γιατί πιστεύεις ότι ήταν έτσι;
● Με ποιον τρόπο η εμπειρία είναι παρόμοια/διαφορετική από τις εμπειρίες που είχες στο παρελθόν;
● Τι έμαθες από αυτή την κατάσταση;
4. ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΣ: ΤΩΡΑ ΤΙ;
Διατύπωσε μια υπόθεση. Σχεδίασε τη δράση και δοκίμασέ την.
Ο εκπαιδευόμενος εφαρμόζει ή δοκιμάζει τις νεοαποκτηθείσες γνώσεις του στον πραγματικό κόσμο. Η
εφαρμογή της μάθησης είναι η ίδια μια νέα εμπειρία από την οποία ο κύκλος ξεκινά ξανά.
● Πώς μπορείς να προσαρμόσεις αυτή τη μεθοδολογία στο περιβάλλον σου;
● Αν έπρεπε να ηγηθείς αυτής της εμπειρίας στο μέλλον, τι θα έκανες διαφορετικά;
● Πώς μπορείς να βεβαιωθείς ότι μπορείς να ενεργήσεις διαφορετικά την επόμενη φορά;
● Πώς θα αναπτύξεις τις απαιτούμενες δεξιότητες που απαιτούνται;
● Ποια βήματα πρόκειται να κάνεις με βάση αυτά που έχεις μάθει;
Στο καταληκτικό μέρος αυτού του όμορφου επιμορφωτικού ταξιδιού, έγινε μια σύνοψη των βασικών
σημείων μάθησης του σεμιναρίου και τέθηκαν από την ολομέλεια της ομάδας οι τελικές σκέψεις,
προβληματισμοί και προσδοκίες. Με την βοήθεια του Κύκλου Αναστοχασμού του Graham Gibbs - ο
οποίος παρουσιάστηκε συνοπτικά και είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο αυτοπαρατήρησης και
αυτοαξιολόγησης, δίνοντάς μας την ευκαιρία να μετατρέψουμε ένα βίωμα σε μαθησιακή εμπειρία - έγινε
η τελική αποτίμηση και ανατροφοδότηση του επιμορφωτικού προγράμματος και συμπληρώθηκε το
σχετικό Φύλλο (αυτο)αξιολόγησης.
